Joodse levensgeschiedenissen |
|
Leo Nußbaum (1868 - 1940) Voorganger van de Israelitische Gemeente in Bocholt en leraar aan de Israelitische school |
|
|
Leo Nußbaum werd in 1868 in Burghaun
(Hessen) geboren. Leo Nußbaum werd door zijn leerlinge Jeanette Wolff als volgt gekarakteriseerd: "De jonge leraar Nußbaum was heel religieus en had toch een open oog voor de dingen van de wereld ... Hij waardeerde alleen prestatie en ijver. Ik hield veel van mijn leraar en ook van zijn ... jonge vrouw." |
Tijdens de Eerste Wereldoorlog was Leo Nußbaum zielzorger bij de
Joodse soldaten die in de Kreis Borken in militaire hospitalen lagen. Samen met zijn vrouw
Rosa zette hij zich in bij de algemene welzijnszorg, zoals bij voedseluitdelingen op
scholen en - vooral in de hongerwinter van 1917 - in gaarkeukens. Samen met Franz Richter, de pastoor van St. Georg, en de protestantse predikant Gustav Quade bracht Leo Nußbaum al in de twintiger jaren in Bocholt een interreligieus gesprek op gang. Hoe weinig uitwerking dit op de gelovigen had, kon men daaraan zien, dat toen nauwelijks twintig jaar later in de winter van 1941/42 achtentwintig Joden werden gedeporteerd, juist deze gelovigen opzij keken en geen solidariteit toonden. Een gemene uitspraak uit die tijd uit Bocholt was: "Nu krijgen ze de Joden aan het werk!" In 1932 ging Leo Nußbaum als voorganger en leraar met pensioen. De zogenaamde machtsgreep door Hitler in 1933, die ook in Bocholt tot ingrijpende veranderingen leidde, raakte Leo Nußbaum zeer. Hij had al in 1931 NSDAP-bijeenkomsten in Bocholt bezocht en voor het nationaal-socialisme gewaarschuwd. In Bocholt moesten Leo Nußbaum en zijn vrouw de verschrikkingen van de Reichspogromnacht in november 1938 meemaken.. Leo en Rosa Nußbaum hadden al een inreisvisum voor de Verenigde Staten, toen zij op bezoek in Basel door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog op 1 september 1939 werden verrast. De doorreis naar de Verenigde Staten was niet meer mogelijk. Ze bleven in Basel. Leo Nußbaum beschouwde zijn verblijf daar als verbanning, temeer daar hij zijn levenswerk - het leveren van een bijdrage tot begrip en verdraagzaamheid tussen mensen en religies, door de Tweede Wereldoorlog als mislukt zag. Leo Nußbaum overleed in 1940 in Basel. De stad Bocholt noemde in 1995 een straat naar Leo Nußbaum. De onthulling van het straatnaambord gebeurde op 9 september 1995 door zijn dochter Elli Warszawski- Nußbaum. De naamgeving was een initiatief van de Arbeitsgruppe Geschichte van de (voormalige) Deutsch-Niederländisch-Israelischen Gesellschaft Achterhoek/Westmünsterland e.V. |
|
Dr.
Arthur Hochheimer (1883 - 1982) Gynaekoloog Arthur Hochheimer werd in 1883 in Bocholt geboren en groeide daar op. Na zijn medicijnenstudie vestigde hij zich in de Nordstraße 50 als "specialist voor chirurgie en vrouwenkwalen". Al voor de Eerste Wereldorlog had hij zich bij het Rode Kruis in Bocholt beschikbaar gesteld voor dienst in militaite hospitalen. Tijdens de eerste wereldoorlog was hij legerchirurg. |
|
In de twintiger
jaren verhuisde dr. med. Arthur Hochheimer met zijn praktijk naar de Osterstraße 54. In
die tijd was hij al arts in het St.-Agnes-Hospital. Hij had een goede naam als chirurg en
werd ook door het verplegend personeel zeer geacht. Volgens mondelinge overlevering ontwikkelde hij een nieuwe methode voor de voorbereiding en het verloop van geboorten.. De opkomst van het nationaal-socialisme en de benoeming van Hitler tot rijkskanselier op 30 januari veroorzaakten een breuk in het leven van deze Joodse arts uit Bocholt. Eerst verloor hij zijn betrekking in het ziekenhuis, later stonden er SA-lieden voor zijn praktijk om patiënten die hem wilden consulteren tegen te houden. Bij een moeilijke operatie, die geen enkele ziekenhuisarts aandurfde, werd Arthur Hochheimer nog één keer het ziekenhuis binnengehaald. In oktober 1937 vertrok het gezin Hochheimer naar Düsseldorf en emigreerde - vlak voor de Reichspogromnacht - naar de Verenigde Staten. Arthur Hochheimer vestigde zich in Bound Brook/New Jersey als arts. Hij overleed daar in 1982. De Arthur-Hochheimer-Straße in Bocholt herinnert aan deze vroegere burger van de stad. |
|
|