De synagoge
balletje.gif (644 bytes) Geschiedenis balletje.gif (644 bytes) Oorlog balletje.gif (644 bytes) John Jedwab balletje.gif (644 bytes) Verzet
balletje.gif (644 bytes) Gedenkplaatsen balletje.gif (644 bytes) Vermoord balletje.gif (1043 bytes) Bezichtiging synagoge balletje.gif (1043 bytes) Startpagina
       

aal-syn-ext-color.jpg (15317 bytes)

In 1855 werd begonnen met de bouw van een synagoge in de Koelmanstegge (nu Stationsstraat), die in 1857 werd ingewijd. De synagoge in Aalten ist een van de weinige synagoges in de Achterhoek, die de jaren van de Duitse bezetting weliswaar als munitiedepot ontwijd, maar onbeschadigd doorstond.
De Thorarollen, lampen en zilver  werden verborgen en overleefden zo de oorlog.  

Het gebouw is sinds 1945 weer als synagoge ingericht. 
Sinds 2000 herinnert een gedenkplaat aan de vermoorde leden van de Joodse Gemeente. 


Na de bevrijding van de Duitse bezetting keerden 46 Joden naar Aalten terug. Door emigratie naar Israel en naar de USA zakte het aantal Joden in Aalten sterk. Er komt nog maar op enkele dagen per jaar het voor een dienst noodzakelijke aantal van tien Joodse mannen ('minjan' of 'minje' ) bij elkaar.

In 1983 is de stichting "Vrienden van de Aaltense synagoge" opgericht. De Joodse Gemeente droeg de synagoge aan de stichting over. De synagoge werd met giften van de bevolking en middelen van de gemeente en de provincie gerestaureerd. Op 29 december 1986 vond de herinwijding van de synagoge plaats.  
aal-syn-int.jpg (12240 bytes)
    
Een belangrijke rol bij het levend houden van de herinnering aan de Joodse kille van Aalten na de oorlog speelde Sallo van Gelder uit Aalten. Hij had een groot aandeel in de restauratie van de synagoge en in het weer op orde brengen van de Joodse begraafplaats in Aalten. Sallo van Gelder verzorgde onder meer de jaarlijkse chanoekadienst ter plaatse. Hij is nog steeds actief voor het zo goed mogelijk bewaren van de Joodse traditie in Aalten.
                            
Nieuw Israelietisch Weekblad (1 juli 2005):
De Joodse Gemeente Aalten heeft onlangs een nieuwe Tora-rol kunnen kopen, bekostigd uit Marorgeld en een gift van Sallo van Gelder, de motor achter deze gemeente. De naam van Van Gelders verongelukte dochter staat op de mantel. Aangezien er in Aalten nog geen tien Joden wonen, wordt de rol voornamelijk gebruikt in de gemeente Enschede.
De rol is in Israël beschreven door Josef Giat. De oude rollen van Aalten waren na meer dan 150 jaar niet meer bruikbaar. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden ze onder de vloer van een woning verborgen, waardoor vochtschade is geleden.
    
Bezichtiging van de synagoge
De synagoge, waarin elk jaar ten minste één dienst en sinds enkele jaren weer godsdienstonderwijs plaatsheeft, is een goede plaats om meer over het Jodendom te leren. Ze is tijdens de zomermaanden te bezichtigen.
De synagoge staat aan de Stationsstraat 7, 7121 Aalten.
      
Nieuwe uitgave van 'De Joodse Gemeente in Aalten'
Alweer een flink aantal jaren uitverkocht, en nog altijd is er vraag naar. Peter Lurvink is bereid gevonden mee te werken aan een nieuwe uitgave, in samenwerking met Uitgeverij Fagus in IJzerlo.

'Zij waren Aaltenaren zoals wij'
Geïnspireerd door wat in Bocholt is tot stand gebracht in het "Buch der Erinnerung Bocholter Juden 1933-1945" heeft de Stichting "Vrienden van de Aaltense Synagoge" het plan opgevat een soortgelijk project voor de Aaltense Joden te beginnen. Veel is al bekend via de publicatie van De Joodse Gemeente in Aalten. Wel zal al dat materiaal, aangevuld met nieuwe gegevens, bewerkt moeten worden zodat het toegankelijker is voor de jeugd. In nauwe samenwerking met het Museum, Uitgeverij Fagus en Peter Lurvink zal dat moeten resulteren in een bronnenboek met informatie over de Aaltense Joden die de eerste helft van de twintigste eeuw in Aalten woonden en werkten. Het is de bedoeling dat dit bronnenboek wordt aangevuld met allerhande verwerkingsopdrachten voor leerlingen. Hopelijk kan zo worden bijgedragen aan bestrijding van racisme en discriminatie. De Stichting wil voor dit kostbare, meerjarige project subsidie vragen.

Mocht u mensen in uw omgeving weten die mogelijk geïnteresseerd zijn in het werk van de Stichting 'Vrienden van de Aaltense Synagoge', wilt u dan een eventueel donateurschap onder hun aandacht brengen? Er is dringend behoefte aan nieuwe donateurs!
Een bijdrage is aftrekbaar voor de belasting.

Bankrekening 3802.05.254 of giro 51886 t.n.v. de de Stichting 'Vrienden van de Aaltense Synagoge' te Aalten.

  

aal-bezoekwaard-nl.gif (1337 bytes)

© Arbeitskreis
Synagogenlandschaften
28-05-2008 box1@mizrach.org