De geschiedenis van het Joodse volk begint bij de aartsvader Abraham. Het verhaal van Abraham begint met de opdracht van G-d aan Abraham zijn geboortegrond te verlaten en de belofte van een nieuw thuis in het land Kanaän voor Abraham en zijn nakomelingen. Dit is het land dat nu als Israel bekend is, genoemd naar Abrahams kleinzoon, wiens nakomelingen het Joodse volk vormen. Het land wordt vaak het Beloofde Land genoemd vanwege G-ds herhaalde belofte het land aan de Abraham en zijn nakomelingen te geven.

Het Beloofde Land wordt in de Tora beschreven als een goed land en "een land vloeiende van melk en honing". Deze beschrijving lijkt niet veel op de woestijnbeelden die we nu vaak zien. Maar men mag echter niet vergeten dat het land bij herhaling door veroveraars is misbruikt en voor de Joden onbewoonbaar is gemaakt.

In de weinige jaren dat het Joodse volk weer de controle over het land had, is de bijbelse profetie bijna vervuld. Door een uitgekiend irrigatiesysyeem is de woestijn weer vruchtbaar land geworden.

Er wonen al meer dan 3200 jaar Joden in dit land, hoewel zij niet altijd de politieke controle over het land hadden en de Joden er niet altijd de meerderheid van de bevolking waren.

Het verlangen naar Israel is een centrale gedachte in het jodendom. Een wezenlijk deel van de Joodse wetgeving is verbonden met het land Israel; veel wetten kunnen slechts hier worden vervuld. Gebeden voor terugkeer naar Israel en Jerusalem maken deel uit van de dagelijkse gebeden en van vele gebruiken op feestdagen en bij speciale gelegenheden.

Het leven buiten Israel wordt gezien als een onnatuurlijke situatie voor een jood. De wereld buiten Israel wordt vaak "galoet" genoemd, wat gewoonlijk met "diaspora" (verstrooiing) wordt vertaald. Een letterlijke vertaling is "ballingschap" of "gevangenschap". 

Het Joodse volk heeft de hoop op terugkeer naar zijn thuis in Israel nooit opgegeven. Die hoop wordt uitgedrukt in het lied HaTikvah (De Hoop), de hymne van de zionistische beweging en van de staat Israel.

Lange tijd was het verlangen naar Israel als nationaal thuis niet meer dan een vage hoop zonder enig concreet plan ter verwezenlijking. Aan het eind van de negentiende eeuw stichtten Theodor Herzl and Chaim Weizmann het Zionisme, een politieke beweging voor de vorming van een Joodse staat in Israel. Zij zagen de staat Israel als een noodzakelijk toevluchtsoord voor joodse slachtoffers van onderdrukking, in het bijzonder in Rusland, waar pogroms de joodse bevolking decimeerden.

De naam "Zionisme" komt van het het woord "Zion," vroeger de naam van de burcht Jerusalem. Het zionisme is geen religieuze maar vooral een politieke beweging. De eerste zionisten wilden een seculiere staat Israel vestigen.

Na de eerste wereldoorlog, was het land Israel deel van Palestina, een Brits protectoraat, dat Israel en delen van Jordanië en Egypte omvatte. In een brief van de Britse minister van Buitenlandse Zaken Lord Balfour aan de Joodse bankier Lord Rotschild, sprak de Britse regering zich instemmend uit over de vorming van een Joods thuisland in Palestina tot uitdrukking.

Deze brief is algemeen bekend als de Balfour Declaratie van 1917. Hierin spreekt Groot-Brittannië zich uit voor een "nationaal tehuis" voor het Joodse volk in Palestina en zegde zij haar steun bij de oprichting toe. Op 24 juli 1922 werd de Balfour Declaratie door de Volkenbond in het mandaat over Palestina opgenomen.

Na deze verklaring groeide de Joodse immigratie naar Israel snel, maar de mandaatsregering deed niets om haar belofte in te lossen. Dit veranderde in principe ook niet, toen Joden op hun vlucht voor de nationaal-socialistische moordenaars een wijkplaats nodig hadden.

Direct na de oprichting van de Staats Israel vielen de omringende Arabische staten de nieuwe Joodse staat aan en voerden een jaar oorlog om de Joden te verdrijven. De jonge staat Israel won deze oorlog, net als elke volgende oorlog van de arabische buurstaten tegen Israel.

Momenteel wonen er ongeveer vijf miljoen joden, meer dan een derde van de Joden op de wereld, in Israel. Joden vormen meer dan tachtig procent van de bevolking van het land.

Joden immigreren in grote aantallen naar Israel. Immigratie naar Israel wordt aliyah genoemd (letterlijk "opgang"). Volgens de Israëlische Wet op de Terugkeer kan iedere jood automatisch Israelisch staatsburger worden. Niet-Joden kunnen ook Israelisch staatsburger worden na een naturalisatieprocedure.